Ευριπίδης · Ιππόλυτος

Η ιστορία έχει ως εξής περίπου. Στην μεγάλη εικόνα έχουμε την σύγκρουση δύο κόσμων, τον κόσμο του έρωτα και του πάθους που εκπροσωπεί η Αφροδίτη και τον κόσμο της αγνότητας και εγκράτειας που εκπροσωπεί η Άρτεμη. Αυτοί οι δύο κόσμοι είναι που έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στην πλοκή του έργου.

Το έργο ακολουθεί μια γραμμική πορεία και το ένα γεγονός λειτουργεί σαν άμεση αιτία για το επόμενο. Ο Ιππόλυτος, γιός του Θησέα, παρουσιάζεται σαν ταγμένος στην Άρτεμη σε τέτοιο βαθμό που διαπράτει ύβρη εναντίον της Αφροδίτης. Η Αφροδίτη στήνει παγίδα στην Φαίδρα μητριά του Ιππόλυτου, και τον ερωτεύεται. Μην μπορώντας να αντέξει μέσα της τον έρωτα για τον Ιππόλυτο και το αίσθημα ντροπής γι’ αυτό, ενδίδει και το λέει στην τροφό της. Η τροφός θέλοντας να βοηθήσει ρισκάρει και το λέει στον Ιππόλυτο έχοντάς τον πριν πείσει να ορκιστεί ότι δεν θα πει τίποτα σε κανέναν. Ο Ιππόλυτος φέρεται άσχημα με το άκουσμα αυτό και καταριέται τις γυναίκες. Η Φαίδρα που τον ακούει αισθάνεται τεράστια ντροπή και αποφασίζει να αυτοκτονήσει. Επιστρέφοντας ο Θησέας, βλέπει την σύζυγό του νεκρή με ένα γράμμα στο χέρι. Η Φαίδρα θέλοντας να εκδικηθεί τον Ιππόλυτο, γράφει στο γράμμα ψέμματα. Ο Θησέας έξαλλος διωχνεί τον Ιππόλυτο και τον καταριέται. Ο Ιππόλυτος δεν σπάει τον όρκο σιωπής του και δέχεται την εξορία. Η κατάρα πιάνει και τραυματίζεται θανάσιμα την ίδια μέρα. Ο Θησέας μαθαίνει τα νέα και πριν συνεχίσει το έργο σε ένα ακομα τραγικό συμβάν εμφανίζεται η Άρτεμη, αποκαλύπτει την αλήθεια στον Θησέα και προλαβαίνει να συμφιλιώσει πατέρα και γιο πριν ο γιος πεθάνει τελικά.

Κάποια γεγονότα δεν έχουν εναλλακτική, όπως η κατάρα του Θησέα ή η ύβρις του Ιππόλυτου. Σε κάποια άλλα κυριαρχεί ο θυμός έναντι της όποιας λογικής, όπως η αντίδραση του Θησέα στο θέαμα της νεκρής Φαίδρας και η αντίδραση του Ιππόλυτου στο άκουσμα του έρωτα της Φαίδρας. Η τρόφος που προσπαθεί να βοηθήσει και τελικά καταφέρνει το αντίθετο αποτέλεσμα λειτουργεί σαν τον γιατρό που σκοτώνει τον ασθενή θέλοντας να τον σωσει (iatrogenic, συνταγή ΔΝΤ στην οικονομία της Ελλάδας κ.ά.). Στα πιο κομβικά σημεία, δηλαδή στην απόφαση της Φαίδρας να αυτοκτονήσει και του Ιππόλυτου να μην σπάσει τον όρκο σιωπής, οι πρωταγωνιστές έχουν εναλλακτικές και είναι καθαρά δικής τους απόφαση το τι θα κάνουν.

Και η Φαίδρα και ο Ιππόλυτος φαίνονται σαν ακραία παραδείγματα δικαιοσύνης και τιμιότητας, πέρα από το ανθρώπινο μέτρο.

Σαν σκηνές μου άρεσε πολυ η περιγραφή του πάθους της Φαίδρας, ο διάλογος Θησέα και Ιππόλυτου και η εξαιρετική περιγραφή του δυστυχήματος του Ιππόλυτου. Δεν μου άρεσε ο μισογυνισμός που βγάζει ο Ιππόλυτος στο ξέσπασμά του.

Ευριπίδης

Φράσεις που μου άρεσαν

Άνθρωπος με μέτρο δεν εμπνέει μίσος.

Οι καταδεκτικοί κερδίζουν την συμπάθεια.

Ο συνετός ακούει.

Εύκολη είναι η αρρώστια, η φροντίδα ζόρι.

Τα βάσανα είναι η μοίρα μας.

Το καλό το ξέρουμε και το μπορούμε, όμως δεν το κάνουμε.

Δεν γίνεται καλύβα χωρίς σχισμάδα.

Κακό άνθρωπο δεν τον κάνω φίλο.

Δεν μπορώ να πω άνθρωπο ευτυχισμένο. Οι πρώτοι και οι ευτυχίες τους γκρεμίζονται.

Δεν είναι για φταίχτες ο γρήγορος θάνατος.

Αλλιώς μας έρχονται όλα και η ζωή αλλάζει πάντα παραδέρνοντας.

Σε αφάνισε η ευγένεια της ψυχής σου.

Ω να ‘πιανάν και τους θεούς οι κατάρες των θνητών.

Παραπομπές

Ευριπιδης

Ιππόλυτος