Σκέψεις γύρω από τον θεσμό του συλλόγου γονέων και την εκπαίδευση

[ κείμενα  ] 13 Μαρτίου 2023

Εδώ και περίπου τρία χρόνια συμμετέχω σαν μέλος στον σύλλογο γονέων του πρώτου δημοτικού σχολείου Ν. Ηρακλείου. Οι λόγοι που με οδήγησαν σε αυτή την συμμετοχή ήταν κυρίως παράγοντες τύχης. Όταν ξεκινούσε η πανδημία, με κάποιο τρόπο έτυχε να βοηθήσω κάπως στην remote λειτουργία του σχολείου και εν συνεχεία η τότε πρόεδρος με παρότρυνε να μετέχω πιο ενεργά. Είχα διάφορους δισταγμούς, κυρίως λόγω στενών χρονικών περιθωρίων, στην συνέχεια και με λίγο βοήθεια από τα υπόλοιπα μέλη, συμμετείχα και συμμετέχω ενεργά, τουλάχιστον όσο μπορώ.

Τι ακριβώς κάνει ένας σύλλογος γονέων

Να ξεκαθαρίσω ότι πρόκειται για σύλλογο γονέων σε δημόσιο δημοτικό σχολείο. Είμαι σίγουρος ότι θα υπάρχουν πολλές παραλλαγές λειτουργίας, και ορισμού κατ’ επέκταση, συλλόγων γονέων σε σχολεία. Επίσης είμαι σχεδόν βέβαιος ότι διαφέρει η φύση αναλόγως την βαθμίδα της εκπαίδευσης.

Σε όσους/ες δεν είναι ενήμεροι ή δεν έχουν ιδία πείρα συμμετοχής, μια τέτοια εθελοντική ομάδα, φαντάζει από πολυτέλεια μέχρι χάσιμο χρόνου. Ενδεχομένως, να ήταν έτσι σε παλιότερες εποχές, αν και πολύ αμφιβάλλω, όπως και να έχει, θα ξεκινήσω με την τοποθέτηση ότι πλέον στα δημόσια σχολεία η ύπαρξη συλλόγου είναι απαραίτητη* για την ομαλή λειτουργία του σχολείου. Και λέγοντας απαραίτητη το εννοώ. Ας δούμε τις ελλείψεις σε ένα τυπικό δημοτικό σχολείο αν δεν υπήρχε αυτή η ομάδα.

• Δεν θα υπήρχε καμια καθαριότητα πέραν των τυπικών

  Όταν λέμε τυπικά, εννούμε σκούπισμα στις τάξεις, καθάρισμα στις τουαλέτες και στον προαύλιο χώρο. Αυτό που δεν θα συνέβαινε είναι επιπλέον ενέργειες όπως, πλύσιμο κουρτινών, βάψιμο τάξεων, ζωγραφιές σε τοίχους, σβήσιμο ρατσιστικών ή άσεμνων γκράφιτι, καλλωπισμός εξωτερικών χώρων κ.ά.

• Δεν θα υπήρχε καμία αίσθηση γιορτής

  Για παράδειγμα, τα Χριστούγεννα ο στολισμός θα ήταν ανύπαρκτος. Τις Απόκριες δεν θα γινόταν καμία εκδήλωση. Η συμμετοχή σε δημοτικές εκδηλώσεις δεν θα ήταν εφικτή συνολικά παρά μόνο ατομικά.

• Δεν θα υπήρχε αναβάθμιση εκπαιδευτικών εργαλείων

  Όσο και να ακούγεται τρελό, όλες οι αναβαθμίσεις ή αλλαγές των υπολογιστών ή άλλων εκπαιδευτικών εργαλείων γίνονται κατά βάση με δωρεές ή προσφορές από ιδιώτες. Ο σύλλογος παίζει και εδώ σημαντικό ρόλο.

• Δεν θα υπήρχε πίεση για επισκευές

  Οι καθηγητές, δάσκαλοι και διευθυντές, θα ήταν απελπιστικά μόνοι στην πίεση προς τις δημοτικές αρχές για επισκευές. Η πίεση εδώ προέρχεται κυρίως μέσω δημοσίευσης στα social media, οπότε γίνεται πιο οξεία η ανάγκη.

• Δεν θα υπήρχαν δραστηριότητες

  Σήμα κατετεθέν των συλλόγων αυτού του είδους είναι μια σειρά δραστηριοτήτων - συνήθως το Σάββατο - που έχουν σαν στόχο να δώσουν την δυνατότητα σε παιδιά να δοκιμάσουν πολύ φθηνά μια δραστηριότητα και σε γονείς να έρθουν πιο κοντά στο σχολείο. Σε καμία περίπτωση δεν υποκαθίστανται οι δραστηριότητες από επαγγελματίες, θα έλεγα ότι συμπληρώνονται.

• Δεν θα υπήρχε εύκολος τρόπος επίλυσης διαφορών

  Συμβαίνει κάποιες φορές, να υπάρχουν διαπληκτισμοί μεταξύ των γονέων ή γονέων και δασκάλων. Ο σύλλογος γονέων έχει τον χρόνο να επιλύει τέτοιες διαφορές.

• Οι ενημερώσεις γονεών θα ήταν λίγο πιο δύσκολες

  Καλώς οι κακώς, το κραταιό μέσο επικοινωνίας είναι το viber. Ο σύλλογος έχει πρόσβαση σε όλες τις τάξεις και μπορεί πολύ γρήγορα είτε να απαντήσει σε απορίες είτε να συντονίσει τις επικοινωνίες προς τους γονείς.

• Δεν θα υπήρχε τραπεζοκόμος

  Το κράτος δεν αναγνωρίζει επίσημα αυτή την θέση στα σχολεία, παρόλο που τα ωράρια είναι ολοήμερα. Οπότε, οι εκάστοτε σύλλογοι πρέπει να βρουν και να συμφωνήσουν με έναν άνθρωπο ο οποίος θα κάνει αυτή την εργασία.

Τι ακριβώς κάνουν οι υπεύθυνοι φορείς

Κανένα από τα παραπάνω δεν θα ήταν επίκαιρo, αν οι φορείς που σε υποχρεώνουν να πληρώσεις φόρους είχαν την στοιχειώδη ευαισθησία να επιστρέψουν ένα μέρος των φόρων για την σωστή λειτουργία της δημόσιας εκπαίδευσης. Αυτό που βλέπω να συμβαίνει στα σχολικά συμβούλια είναι ένα κυνήγι γάτας με ποντικό. Η μία υπόσχεση έρχεται να καλύψει την επόμενη σε μια ατέλειωτη παράθεση δικαιολογιών, ψεμμάτων και αναβολών. Ο στόχος είναι προφανώς ένας: το ροκάνισμα χρόνου μέχρι τις επόμενες εκλογές, το κλείσιμο των σχολείων, την αλλαγή του διευθυντή, την αλλαγή του σχολικού επιτρόπου, την αλλαγή δημάρχου κ.ο.κ. Και το αποτέλεσμα είναι ένα. Τα σχολικά κτίρια επισκευάζονται μόνο αν υπάρχει τεράστια ανάγκη. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως πλάνο για το τι θα γίνει τα επόμενα 10 χρόνια. Για το ποιά κτίρια πρέπει να φτιαχτούν σωστά και να συντηρηθούν σωστά. Προφανώς δεν τίθεται κανένας λόγος για αναβαθμίσεις ή εκσυγχρονισμούς των εργαλείων εκπαίδευσης.

Οπότε; Πού πάει αυτή η ιστορία; Οι γονείς και οι δάσκαλοι “εκβιάζονται” ψυχολογικά για να βάζουν πλάτη ή φιλότιμο σε καταστάσεις που όφειλε, έχει υποχρέωση ο δήμος και το κράτος να λύσουν. Και λέω όφειλε γιατί, επαναλαμβάνω, ο δήμος και το κράτος εισπράττουν φόρους και η δημόσια παιδεία είναι δικαίωμα - που όχι μόνο δεν πρέπει να σου το στερήσει κάποιος αλλά οφείλει και σε υποστηρίξει να το εξασκήσεις.

Που οδηγείται τελικά αυτή η κατάσταση

Ο σύλλογος γονέων δεν μπορεί να κλείνει τις τρύπες και να βάζει πλάτη για την οποιαδήποτε αδιαφορία δείχνουν οι δημοτικές αρχές. Αντιλαμβάνεσαι ότι σε εμπαίζουν αλλά δεν μπορείς να σταματήσεις γιατί ωφελούνται τα παιδιά σου από αυτές τις ενέργειες. Οι περισσότεροι γονείς όμως δεν συμμετέχουν. Θα προτιμούσαν να μην διαβάζουν ή γνωρίζουν οποιοδήποτε νέο ή πρόβλημα. Πολλοί εξ’ αυτών αν είχαν την οικονομική δυνατότητα θα φλέρταραν με την ιδέα της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Παρόλο που η φύση της ομάδας είναι ταμάμ για ενεργητικό εθελοντισμό, για συμμετοχή και δράση χωρίς εμπορευματική λογική, για αυτοοργάνωση, και για πραγματικά θετική επίδραση στην ευρύτερη κοινωνία μιας και ωφελούνται νέοι άνθρωποι, οι ευκαιρίες αυτές χάνονται όσο δεν υπάρχει συμμετοχή. Επιπλέον πολλοί σύλλογοι δεν πιέζουν τους πολιτικούς υπεύθυνους όσο χρειάζεται. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος ότι εφόσον δεν έχουν καμιά πολιτική δύναμη δεν εισακούγονται. Όμως, υπάρχει μια επιρροή, τουλάχιστον στον μικρό κοινωνικό κύκλο. Δυστυχώς δεν εξασκείται. Οπότε ξαναγυρνάμε στην αρχική τοποθέτηση του κλεισίματος τρυπών και η συμμετοχή γίνεται γολγοθάς για όσα μέλη παραμένουν πιστά στις δράσεις.

Έχω ελάχιστη πείρα και τριβή με το αντικείμενο της εκπαίδευσης. Από τα λίγα που παρατηρώ τα τελευταία 4 χρόνια βλέπω σαφώς δύο τάσεις. Η πρώτη αφορά την καθυστέρηση και αναβολή όλων των εργασιών, αναβαθμίσεων, νέων συστημάτων και εργαλείων. Αυτή η τάση αν συνεχίστει έτσι, θα μας φέρει στα επόμενα χρόνια να μην προλαβαίνουμε τα ατυχήματα στα σχολικά κτίρια. Η δεύτερη τάση, αφορά την ίδια την υποβάθμιση της παιδείας με ελλείψεις σε διδακτικό προσωπικό, λειτουργικό προσωπικό και την πλέον σημαντική έλλειψη της φαντασίας.

ΥΓ.

Είμαι σίγουρος - χωρίς να γνωρίζω - ότι θα υπάρχουν στην ελληνική επικράτεια, εξαιρετικά σχολικά κτίρια, δημοτικές αρχές με διαφάνεια και πόρους για τα σχολεία, γονείς που θα συμμετέχουν σύσσωμοι κ.τ.λ. Θεωρώ ότι είναι εξαιρέσεις και όχι ο κανόνας.