Θα προσπαθήσω να καταγράψω τις σημαντικότερες ιδέες, παρατηρήσεις και ερωτήσεις που θέτει ο φυσικός David Deutsch στο βιβλίο του “The beginning of infinity”, χωρισμένες ανά κεφάλαιο. Εδώ αναλύεται το τρίτο κεφάλαιο με τίτλο “The spark”.
Βασικές ιδέες
Στην αρχή, οι πρώτες θεωρίες ή μύθοι ήταν ανθρωποκεντρικοί.
Ένα φαινόμενο ονομάζεται significant ή fundamental όταν είτε οι προηγούμενες θεωρίες δεν μπόρεσαν να το ερμηνεύσουν είτε όταν εμφανίζεται στην εξήγηση πολλών φαινομένων.
Το να μπορείς να εξηγήσεις σημαίνει ότι μπορείς να ελένξεις.
Ο Deutsch απορρίπτει την Principle of Mediocrity (Stephen Hawkins) και το Spaceship Earth (Richard Dawkins). Η λογική αναπτύσσεται σε όλο το κεφάλαιο οπότε δεν θα την μεταφέρω εδώ. Το πιο σημαντικό επιχείρημα του Deutsch είναι ότι η γνώση δυνητικά έχει κοσμική εμβέλεια και για την ώρα μόνο οι άνθρωποι την φέρουν - αναφέρεται στην “γνώση των εξηγήσεων” - οπότε έμμεσα μόνο ασήμαντοι δεν είναι και πως χωρίς αυτή την γνώση ο πλανήτης Γη δεν θα ήταν καθόλου φιλόξενος στον άνθρωπο.
Υπάρχουν τριών ειδών γνώσεις. Η βιολογική μέσω των γονιδίων. Η πολιτισμική, μέσω των μύθων, θρησκειών ή ποικίλλων rules of thumbs και τέλος, η γνώση των εξηγήσεων, όπως αυτή προσδιορίστηκη από τον Διαφωτισμό. Η τελευταία είναι και η πιο γρήγορη.
Καλεί τους ανθρώπους “συμπαντικούς χτίστες/constructors” γιατί μπορούν μέσω της γνώσης να δημιουργούν εξηγήσεις και να μετασχηματίζουν όλες τις πρώτες ύλες του σύμπαντος.
Η εμβέλεια των ανθρώπων είναι όμοια με την εμβέλεια των εξηγήσεων της γνώσης που παράγουν.
Μια αποβλημάτιστη κατάσταση είναι μια κατάσταση χωρίς δημιουργική σκέψη. Ή αλλιώς ο θάνατος.
Υπάρχουν δύο πολύ βασικές αρχές στην θεωρία του Deutsch. Η πρώτη είναι ότι τα προβλήματα είναι αναπόφευκτα, “Problems are inevitable”, και η δεύτερη είναι ότι τα προβλήματα είναι επιλύσιμα, “Problems are solluble”. Οτιδήποτε δεν απαγορεύεται από τους φυσικούς νόμους είναι εφικτό, αρκεί να βρεθεί ο τρόπος ή η γνώση.
Ένα περιβάλλον είναι κατάλληλο για όντα όπως οι άνθρωποι όταν έχει αρκετή ύλη, ενέργεια και εύκολη πρόσβαση σε παρατήρηση / στοιχεία.
Κάνει μια σύγκριση μεταξύ Ευρωπαϊκού και Αγγλικού Διαφωτισμού και εντοπίζει μια διαφορά ποιοτική στο ότι ο πρώτος, πίστεψε πως υπάρχουν τελικές και τέλειες καταστάσεις και γι’ αυτό οδηγήθηκε σε ουτοπίες ή δόγματα ενώ ο δεύτερος κατάλαβε ότι τα λάθη και τα προβλήματα θα είναι πάντα αναπόφευκτα και στόχευσε σε θεσμούς που θα τα διορθώνουν.
Δυνητικά, η γνώση και η εφαρμογή της έχουν τεράστια δύναμη.
Υπάρχει πάντα ένα νοητικό κενό, ανυπέρβλητο, μεταξύ της μη επεξηγηματικής γνώσης και της επεξηγηματικής.
Ορίζει ως παρωχημενισμό, την τάση να μπερδεύεται η εμφάνιση με την πραγματικότητα ή οι τοπικοί κανόνες με παγκόσμιους νόμους.
Όλη η λάτζα μετά την έμπνευση μπορεί να αυτοματοποιηθεί.
Οι νέες εξηγήσεις λύνουν κάποια παλιά προβλήματα και δημιουργούν νέα βαθύτερα.
Ερωτήσεις
- Έχει η γνώση όριο ή όχι;